La reconstrucción de un palimpsesto románico mediante técnicas no destructivas

Autores/as

  • J. Lluis i Ginovart Universitat Rovira i Virgili
  • A. Costa-Jover Universitat Rovira i Virgili
  • S. Coll-Plá Universitat Rovira i Virgili

DOI:

https://doi.org/10.3989/ic.13.184

Palabras clave:

Catedral, georadar, gótico, románico, Tortosa

Resumen


La catedral gótica de Tortosa (1346), se superpone sobre una construcción románica (1178) a modo de alimpsesto, de la cual no existe ninguna evidencia física. La prospección geofísica (2102-13), ha aportado algunos datos relevantes de la anterior seo, que han precisado la ubicación de alguna de sus partes principales: ábside, pilares de la nave y fachada. Con estos datos se puede entender el encaje del proceso, constructivo/deconstructivo de ambos edificios. El estudio concluye que los elementos estructurales más importantes de ambas edificaciones encajan a manera de engranaje, y se deducen las posibles dimensiones de la Seo románica en base a las evidencias encontradas en el subsuelo.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

(1) O'Callaghan, R. (1888). Anales de Tortosa III, pp. 295-307. Tortosa: Imprenta Católica de Gabriel Llasat.

(2) Sebastián, S. (1994). Mensaje Simbólico del Arte Medieval. Arquitectura, Liturgia e Iconografía, pp. 352-355. Madrid: Ediciones Encuentro.

(3) Van der Ploeg, K. (2003). On the correct usage and characterization of Christian imagery within the liturgical milieu: Durandus of Mende's «Rationale Divinorum Officiorum» and the function of imagery in art. Speculum a Journal of Medieval Studies, 78(I.4): 1287-1288.

(4) Mambelli, F. (2004). Il problema dell'immagine nei commentari allegorici sulla liturgia: Dalla Gemma Animae di Onorio d'Autun (1120 ca.) al Rationale divinorum officiorum di Durando di Mende (1286-1292). Studi Medievali, 45(1): 121-158.

(5) Street, G.E. (1865). Some account of gothic architecture in Spain, p. 318. London: John Murray.

(6) Bassegoda i Nonell, J. (1973). La catedral de Barcelona: su restauración 1968-1972, p. 55. Barcelona: Editores Tecnicos Asociados S.A.

(7) Matamoros, J. (1932). La catedral de Tortosa. Trabajos monográficos acerca de su construcción y de su contenido artístico y religioso, p. 8-16. Tortosa: Editorial Católica.

(8) Haverkamp-Begemann. E. (1969). The Spanish Views of Anton van den Wyngaerde. Master Drawings, vol. 7.

(9) Kagan, R.L. (1986). Ciudades del Siglo de Oro. Las Vistas Españolas de Anton Van den Wyngaerde. Madrid: El Viso.

(10) Galera, M. (1998). Antoon van den Wijngaerde, pintor de ciutats i de fets d'armes a l'Europa del Cinc-cents. Cartobibliografia raonada dels dibuixos i gravats, i assaig de reconstrucció documental de l'obra pictòrica. Madrid-Barcelona: Fundación Carlos de Amberes-Institut Cartogràfic de Catalunya.

(11) Querol, A. (1992). La Cuaresma del año Olimpico. Tortosa: Programa Oficial de Setmana Santa.

(12) Almuni, V. (1997). Santa Maria de Tortosa. En Catalunya Romànica XXVI, (pp.117-120). Barcelona: Enciclópedia Catalana.

(13) Lluis, J., Llorca, A. (2000). Pla Director Sancta Maria Dertosae. Catedral de Tortosa, pp. 74-75 Tortosa: Generalitat de Catalunya.

(14) Almuni, V., Lluis, J. (2000). Sancta Maria Dertosae. Catedral de Tortosa. Guia Histórica i Descriptiva, pp. 30-32. Tortosa: Bisbat de Tortosa.

(15) Almuni, V. (2004). La catedral románica de Tortosa. Aproximació documental a la seva historia. Recerca, 8: 211-250.

(16) Almuni, V. (2007). La catedral de Tortosa als segles del gòtic. Vol. 1, p. 253-282. Barcelona: Fundació Noguera. Col·lecció Estudis.

(17) Atkinson, R. J. C. (1963). Resistivity surveying in archaeology. En Pyddoke E. (Ed.), The scientist and Archaeology, (pp. 1-30). London: Phoenix House.

(18) Aspinall, A., Haigh, B. (1997). Twenty five years of archaeological prospection. En Archaeology in the age of the internet: CAA 97 - Computer applications and quantitative methods in archaeology: proceedings of the 25th anniversary conference, vol.1: (pp.13-18). Birmingham: University of Birmingham.

(19) Dabas, M. (1998). La prospection géophysique. En Ferdière, A. (Ed.), La prospection. Collection Archéologiques, (pp. 161-207). París: Errance.

(20) Dabas, M. (2000). Géophysique et archéologie. Comment construisait-on au moyen âge? Dossiers d'archéologie. Architectures Médiévales, 25: 36-41.

(21) Dabas, M., Camerlynck, C., Freixas i Camps, P. (2000). Case History: Simultaneous use of electrostatic quadrupole and GPR in urban context: Investigation of the basement of the Cathedral of Girona (Catalunya, Spain). Geophysics, 65(2): 526-532. http://dx.doi.org/10.1190/1.1444747

(22) Freixas, P. (2000). La catedral de Girona, redescobrir la Seu Romànica. Els resultats de la recerca del Projecte Progres, pp. 61-64. Girona: Ajuntament de Girona.

(23) Pérez, V., Canas, J.A., Pujades, Ll., Clapés, J., Caselles, O., Garcia, F., Osorio, R. (2000). GPR survey to confirm the location of ancient structures under the Valencian Cathedral (Spain). Journal of Applied Geophysics, 43(2-4): 167-174. http://dx.doi.org/10.1016/S0926-9851(99)00056-7

(24) García, L. M. (2002). La antigua catedral románica de Burgos. Revista de Obras Públicas, 149(3424): 51-57.

(25) Brito-Schimmel, P., Carreras, C. (2010). Metodología para la prospección geofísica en arqueología: Apuntes a partir de los trabajos de Iesso, Can Tacó, Molins Nous y el Goleró. Lucentum, (29): 9-22.

(26) Macias, J.M., Muñoz, A., Teixell, I. (2012). A la Recerca del Temple d'August, les intervencions arqueològiques a la catedral de Tarragona. Plecs d'Historia Local, 146: 3-5.

(27) Espinosa, A.B., Garcia, L.M., Aracil, E. (2012, 21 de septiembre). Application of electromagnetic techniques (Georadar) to investigate Burgos Cathedral subsoil and foundation. En Proceedings of the 4th International Conference on Site Characterization 4, ISC-4, (Vol. 2, pp.1403-1408). Pernambuco-Brazil.

(28) Beltrán, J., Lorés, I. (2005). La catedral romànica de Barcelona: revisió de les dades arqueològiques i de l'escultura. Quarhis: Quaderns d'arqueologia i història de la ciutat de Barcelona, (1): 101-117.

(29) Sobrino, M., Bustos, C. (2008, diciembre). Nueva hipótesis dibujada de la catedral románica de Barcelona. En Actas del XII Congreso Internacional de Expresión Gráfica Arquitectónica (pp. 811-818). Madrid.

(30) Sala, R. (2013). Memòria d'Intervenció Prospecció geofísica a la catedral de Tortosa. SOT Prospecció Arqueològica.

(31) Lluis, J., Almuni, V. (2011, 26-29 de octubre). La clave de la clau. El cierre constructivo del presbiterio gótico. En: Actas del Séptimo Congreso Nacional Historia de la Construcción, Santiago de Compostela (pp. 753-761). Madrid: Instituto Juan de Herrera.

(32) Puig, J., Pujol, P. (1918). Santa Maria de la Seu d'Urgell, pp. 57-71. Barcelona: Tallers d'Arts gràfiques Henrich i Cª.

(33) Reed, P. (2000). Structural Rationalism and the Case of Sant Vicenç de Cardona. Architectural History, 43: 24-41. http://dx.doi.org/10.2307/1568684

(34) Reed, P. (2000-2001). Racionalismo estructural y el caso de San Vicente de Cardona. Lambard. Estudis d'Art Medieval, 13: 163-184.

(35) Freixas, P. (2005-2006). La façana gòtica de la catedral de Girona. Locvs Amoenvs, 8: 123-132.

(36) Almuni, V. (1991). L'Obra de la Seu de Tortosa (1345-1441), p. 214. Tortosa: Cooperativa Gràfica Dertosense.

Publicado

2014-12-30

Cómo citar

i Ginovart, J. L., Costa-Jover, A., & Coll-Plá, S. (2014). La reconstrucción de un palimpsesto románico mediante técnicas no destructivas. Informes De La Construcción, 66(536), e045. https://doi.org/10.3989/ic.13.184

Número

Sección

Artículos